Xuất khẩu sang Trung Đông, châu Phi: Lưu ý hợp đồng thương mại ba bên

Sau 58 ngày đấu tranh, vụ việc một doanh nghiệp xuất khẩu đồ uống Việt Nam gặp rắc rối với đối tác Benin khi đơn hàng tới cảng nhiều ngày nhưng đối tác không nhận hàng, không thanh toán tiền - đã được xử lý dứt điểm, doanh nghiệp Việt Nam đã nhận được tiền thanh toán. Kết quả này là sự nỗ lực không mệt mỏi của doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam, của Bộ Công Thương, Vụ Thị trường châu Á - châu Phi, Đại sứ quán Việt Nam tại Marốc và các cơ quan, đơn vị có liên quan.

Thông qua vụ việc trên một lần nữa cho thấy những khó khăn của các thị trường tại Trung Đông - châu Phi nói chung và Tây Phi nói riêng, trong đó có Benin đối với doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam. Mặc dù là thị trường tiềm năng, song để tận dụng tốt thị trường, tránh rủi ro, Thương vụ Đại sứ quán Việt Nam tại Maroc, kiêm nhiệm Benin khuyến nghị, các doanh nghiệp xuất khẩu đặc biệt lưu ý cẩn thận với các hợp đồng thương mại ba bên, bao gồm qua trung gian và/hoặc một đối tác ký hợp đồng sau đó bán cho bên thứ ba với tư cách ủy thác nhận hàng. “Bởi xử lý trục trặc có liên quan hợp đồng như này gặp nhiều khó khăn, có thể bế tắc do công tác can thiệp xử lý bị vướng các quy định luật pháp sở tại. Hơn nữa, việc thực thi công vụ tại sở tại thường không theo thông lệ hay các chuẩn mực thương mại quốc tế. Sự thông đồng, tiêu cực, đe dọa chức trách hỗ trợ doanh nghiệp… là khá phổ biến”- đại diện Thương vụ Việt Nam tại Maroc, kiêm nhiệm Benin cho biết.

Ngoài ra, trong hợp đồng ba bên, dù khách hàng chuyển cọc cao vẫn không “triệt tiêu” được rủi ro. Khi đối tác ký hợp đồng “trở mặt”, sẽ rất khó kiểm soát đầu nhận hàng do vướng nhiều quy định, tập quán. Vì vậy, đại diện Thương vụ Việt Nam tại Maroc lưu ý doanh nghiệp cần nắm rõ thông tin bên nhận hàng. Đây là yếu tố sống còn trong các thương vụ dạng này.

Bên cạnh đó, để xử lý được vụ việc, các doanh nghiệp xuất khẩu cần gắn kết duy trì trao đổi thông tin diễn biến với các Thương vụ, kịp thời ứng phó và can thiệp với các cơ quan chức năng quản lý nhà nước, cũng như các đơn vị cung ứng dịch vụ sở tại.

Trong bối cảnh hội nhập, kinh doanh thương mại quốc tế, mặc dù nhiều doanh nghiệp đã có kinh nghiệm thương trường, va chạm nhiều vụ việc phức tạp, song vẫn không thể lường được những khó khăn do hành xử thiếu chuẩn mực và gian dối của đầu nhận hàng. Đơn cử như vụ việc của doanh nghiệp xuất khẩu nước tăng lực của Việt Nam ở trên, đối tác Benin đã “trở mặt”, mục tiêu cuối cùng của họ là thông đồng chờ thanh lý rẻ để chiếm hữu lô hàng.

“Tuy nhiên, trước sức ép, biết không thể thực hiện được nên họ buộc phải thanh toán. Mặc dù thời gian xử lý chưa phải dài nhất, song đây cũng là một trong những vụ việc khó khăn nhất trong tổng số hơn 20 vụ việc bỏ hàng, chậm thanh toán và trục trặc đối tác xảy ra tại một số địa bàn do Thương vụ Maroc phụ trách trong hơn 3 năm qua”- đại diện Thương vụ Việt Nam tại Maroc nhấn mạnh.

Hiện nay, công ty Benin đã thanh toán tiền, song Thương vụ Maroc vẫn khuyến cáo doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam không giao dịch với Công ty SO.GE.COF, người giao dịch là ông Coulibaly Fako (địa chỉ C/664 03 BP 2179 Sainte-Rita, Cotonou, Benin) để tránh rủi ro, thiệt hại.