Sơn La: Nỗ lực giảm nghèo bền vững

Giảm nghèo bền vững ở các địa bàn khó khăn

Huyện Phù Yên (Sơn La), nếu như thời gian trước đây là một trong những địa bàn còn nhiều khó khăn, thì đến ngày hôm nay, Phù Yên đã "thay da đổi thịt". Để có được kết quả đó huyện Phù Yên thời gian qua đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động và hỗ trợ nhân dân đưa các giống cây trồng mới, hiệu quả kinh tế cao vào thâm canh phù hợp với điều kiện của từng vùng, giúp nhân dân tăng thu nhập.

Bà Đinh Thị Thu Hà, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Phù Yên, cho biết: UBND huyện thành lập các đoàn công tác đã tiến hành rà soát, đồng thời có đánh giá cụ thể, chi tiết về các điều kiện như: khí hậu, thổ nhưỡng từng vùng, từ đó xây dựng quy hoạch vùng trồng các loại cây phù hợp. Huyện trong thời gian qua đã hỗ trợ hơn 30 tỷ đồng mua cây, con giống; mỗi năm tổ chức hàng trăm lớp tập huấn, chuyển giao kỹ thuật sản xuất, cây, con giống cho nông dân.

Đến nay, huyện Phù Yên đang duy trì hơn 13700 ha lúa, 2.510 ha cây ăn quả các loại; trên 1.100 ha cỏ phục vụ chăn nuôi và gần 5.000 ha trồng cây hoa màu và cây trồng khác. Nâng cao chất lượng sản phẩm, năm 2020, huyện Phù Yên triển khai thực hiện các mô hình trồng lúa và trồng cây ăn quả theo hướng hữu cơ, tạo sức lan tỏa, nhân rộng các mô hình sản xuất nông nghiệp an toàn, tăng giá trị nông sản của địa phương. Diện tích sản xuất lúa hữu cơ của huyện đạt trên 300 ha, trong tháng 10/2023, thương hiệu "Gạo hữu cơ" được công nhận.

Bên cạnh đó, các chương trình mới triển khai được đã đạt được nhiều kết quả khả quan. Trên địa bàn tỉnh đã có 59 xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó có 05 xã đạt chuẩn xã nông thôn mới nâng cao và 03 huyện đã thoát nghèo, đó là Mường La, Bắc Yên và Vân Hồ. Ngoài ra, tỷ lệ hộ có điện sinh hoạt an toàn đạt 94%, tỷ lệ hộ có nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt 98%; quan trọng hơn cả là tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh giảm còn 17,83%, bình quân giảm trên 3%/năm, đạt được mục tiêu cụ thể theo Nghị quyết số 20-NQ/TU ngày 21/12/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy đề ra là trung bình giai đoạn này giảm 3%.

Để đạt được những kết quả này, UBND tỉnh Sơn La đã đưa ra nhiều giải pháp để hỗ trợ người nghèo phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo đa chiều, đặc biệt tập trung vào nhóm người nghèo là người dân tộc thiểu số. Cụ thể, tỉnh đã triển khai nhiều chương trình tạo việc làm, đa dạng hóa sinh kế cho người dân. Mở cổng thông tin việc làm: http://vieclamsonla.net  và tổ chức các hội chợ, hội nghị việc làm để hỗ trợ tìm việc cho người dân.

Tính đến nay, đã có hơn 315.000 lượt truy cập vào website này để tìm hiểu các thông tin. Đồng thời, Sơn La cũng phối hợp với các huyện để tổ chức hang trăm hội nghị tư vấn, giới thiệu việc làm, đã tuyên truyền thông tin về thị trường lao động, nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh cho khoảng 23.000 người.

Bên cạnh đó, Sơn La còn tập trung vào các giải pháp khai thác thế mạnh của vùng và phát triển du lịch các địa phương một cách đồng bộ. Một điểm sáng như tại xã Chiềng Yên, huyện Vân Hồ. Ông Đỗ Minh Thanh, Phó chủ tịch UBND xã Chiềng Yên, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La chia sẻ "Hiện nay, người dân nơi đây đang tổ chức thâm canh 80 ha chè Shan tuyết, với gần 1 nửa số dân trong xã tham gia sản xuất, kinh doanh chè. Năng suất bình quân của chè Shan tuyết đạt hơn 4,5 tấn chè tươi/ha. Ngoài cây chè, xã Chiềng Yên còn trồng các loại cây ăn quả khác như cam, quýt, bưởi, với sản lượng khoảng 500 tấn/năm" .

Cũng theo Phó chủ tịch UBND xã Chiềng Yên, xã Chiềng Yên còn tích cực khai thác tiềm năng tài nguyên rừng, cảnh quan thiên nhiên để phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái. Trong những năm gần đây, Chiềng Yên còn được biết đến là một trong những điểm du lịch thu hút du khách với nhiều danh lam thắng cảnh, như: Du lịch cộng đồng bản Nà Bai, Phụ Mẫu, thác Tạt Nàng. Theo số liệu thống kê, trong năm 2022, đã có hơn 5.000 du khách đến tham quan trải nghiệm tại các điểm du lịch nơi đây, giúp cho xã thu về hơn 700 triệu đồng; tính đến hết tháng 6/2023, hoạt động du lịch cũng đã thu về hơn 300 triệu đồng cho xã Chiềng Yên.

Phát huy thế mạnh của địa phương, giảm nghèo hiệu quả

Để nâng cao thu nhập cho người dân, Sơn La còn tập trung phát triển trồng, chế biến các loại cây công nghiệp cho giá trị kinh tế cao, hiện nay, tỉnh Sơn La còn được công nhận vùng ứng dụng công nghệ cao cho cà phê, xây dựng duy trì, phát triển chuỗi cung ứng cà phê an toàn. Giá trị sản xuất cà phê năm 2022 (tính theo giá so sánh 2010) ước đạt 857,8 tỷ đồng; có 4 sản phẩm cà phê được cấp quyết định công nhận sản phẩm OCOP; trong đó, có 1 sản phẩm đạt 5 sao, 3 sản phẩm đạt 4 sao; toàn tỉnh có 9 cơ sở chế biến cà phê quy mô công nghiệp; 5 đơn vị tham gia chế biến sâu sản phẩm cà phê. Sản phẩm cà phê Sơn La được Cục Sở hữu trí tuệ cấp bảo hộ Chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm cà phê Sơn La, đến nay, duy trì quản lý cấp quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý "cà phê Sơn La" cho 6 tổ chức.

Ông Nguyễn Xuân Thao, Giám đốc HTX Cà phê Bích Thao Sơn La (xã Hua La, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La) cho biết: Hợp tác xã đã nhiều năm khẳng định thương hiệu với sản phẩm cà phê bột nguyên chất đạt sản phẩm OCOP "5 sao" cấp quốc gia. Tiếp tục phát triển dòng cà phê đặc sản, chất lượng cao, HTX đã thử nghiệm và chế biến thành công sản phẩm cà phê hòa tan sấy thăng hoa. Để đáp ứng nguyên liệu sản xuất các dòng cà phê Arabica đặc sản, chất lượng cao, trong niên vụ 2023 - 2024, HTX Cà phê Bích Thao Sơn La đã liên kết với 800 nông hộ trên địa bàn huyện Mai Sơn, Thành phố, với diện tích 1.500 ha. Đồng thời, HTX cũng liên minh hợp tác với các HTX cùng lĩnh vực để tạo vùng nguyên liệu, chuỗi cung ứng, bao tiêu sản phẩm bền vững cho người trồng cà phê. Năm 2020, HTX đã chú trọng sản xuất cà phê chất lượng cao hướng đến xuất khẩu sang thị trường Châu Âu và Nhật Bản. Hiện nay, HTX sản xuất trung bình từ 4.000 - 6.000 tấn cà phê nhân xuất khẩu/năm, xuất bán ra thị trường khoảng 1,5 tấn cà phê rang, xay và cà phê bột.

Mặc dù đạt được nhiều thành tựu về xóa đói, giảm nghèo nhưng Sơn La vẫn đối mặt với nhiều khó khăn trong việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững vì nguy cơ tái nghèo vẫn còn, công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm chưa mang tính dài hạn. Số lượng lao động có trình độ, kỹ năng nghề cao không nhiều, dẫn đến việc không đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động hiện đại và bền vững. Điều này dẫn đến việc thiếu "cung" so với "cầu" của thị trường lao động. Hiện tại, Sơn La có hơn 98.000 lao động nhưng chủ yếu là lao động giản đơn, không đòi hỏi kỹ thuật cao. Ngoài ra, hệ thống thông tin trên thị trường lao động còn ít, phương thức quản trị thị trường lao động còn thiếu khả năng kết nối.

Theo số liệu thống kê, đến cuối năm 2022 tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh Sơn La giảm xuống còn 17,83%. Triển khai Đề án "Huy động nguồn lực hỗ trợ hộ nghèo khó khăn về nhà ở trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2021-2025"; năm 2022, toàn tỉnh đã thực hiện hỗ trợ được 2.213 nhà, với tổng kinh phí hơn 156 tỷ đồng; huyện Quỳnh Nhai, Mường La, Bắc Yên hoàn thành hỗ trợ hộ nghèo khó khăn về nhà ở.

Phát huy những thành tựu đạt được và khắc phục những khó khăn, Sơn La xác định một số giải pháp đồng bộ nhằm đạt được mục tiêu quốc gia về xóa đói, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 của Tỉnh, cụ thể: Ưu tiên đào tạo lực lượng lao động chất lượng cao thông qua việc rèn luyện các kỹ năng cho cả người mới và đào tạo lại các cán bộ, tổ chức; Ứng dụng và quản lý số hóa hiệu quả để tối ưu hóa nguồn tài nguyên, nguồn lực xã hội;  Đặc biệt, tập trung hơn vào những dự án tài chính vi mô (TCVM) với một số phương án giảm nghèo cụ thể, quy mô nhỏ (nghiên cứu điều chỉnh giới hạn dư nợ và diện cho vay) để mang lại hiệu quả cao hơn.

Cùng với sự nỗ lực của các cấp của Sơn La, cần chú trọng nâng cao nhận thức của nhân dân, đặc biệt là người nghèo, người dân tộc thiểu số. Đồng thời tuyên truyền để người dân hiểu rằng chìa khóa trong việc xóa đói giảm nghèo phụ thuộc vào sự kiên trì của chính những người nghèo. Họ là kiến trúc sư cho số phận của chính mình, sự quyết tâm của họ chính là chìa khóa cho mục tiêu thoát nghèo.