Phụ nữ Hải Dương sáng tạo trong xử lý rác thải hữu cơ tại nhà

Đây có thể coi là phương pháp “lợi cả đôi đường”, nhiều ưu điểm, giá rẻ, dễ thực hiện. Song để có thể nhân rộng, cần sự ủng hộ mạnh mẽ từ các cấp, ngành và cộng đồng.

Lợi cả đôi đường

Sử dụng men vi sinh IMO (vi sinh vật bản địa) để ủ rác thải hữu cơ tại nhà là cách làm sáng tạo, vừa góp phần phân loại chất thải rắn sinh hoạt từ nguồn, giảm khối lượng rác thải đem đi chôn lấp, bảo vệ môi trường, đồng thời tận dụng nguồn chất thải hữu cơ làm phân bón thay thế phân hóa học, mang lại hiệu quả kinh tế trong canh tác, trồng trọt.

Phương pháp này không chỉ giúp nhanh chóng phân hủy rác hữu cơ mà còn không gây mùi hôi thối, tạo ra phân bón sạch cho cây trồng. Nhiều địa phương ở Hải Dương đã thành công trong việc áp dụng mô hình này, mang lại hiệu quả cao và sự lan tỏa tích cực.

Theo thông tin từ chủ tịch Hội Phụ nữ phường Tân Dân, chị Nguyễn Thị Điệp, từ tháng 4/2022, Hội Phụ nữ phường Tân Dân đã chọn Chi hội Phụ nữ khu dân cư Giang Hạ làm thí điểm mô hình "Phân loại và xử lý rác thải hữu cơ tại nguồn bằng men vi sinh”. Tuy nhiên, sau 8 tháng triển khai, mô hình chưa mang lại hiệu quả cao và chỉ có 20 hộ tham gia.

Đầu năm 2023, Hội Phụ nữ thay đổi cách làm, vận động các doanh nghiệp, nhà hảo tâm để xã hội hóa được gần 30 triệu đồng hỗ trợ hội viên xây bể, mua thùng ủ rác. Ban Chấp hành Hội Phụ nữ chuẩn bị nguyên liệu gồm cám gạo, sữa chua, đường, men tiêu hóa, men rượu, chuối chín tạo thành 200 kg men khô để cấp phát cho 50 hội viên và hướng dẫn xử lý rác thải tại nhà. Tùy điều kiện thực tế, các hộ xây dựng bể hoặc dùng thùng phi, nhựa để ủ rác hữu cơ.

Đến nay, mô hình phân loại và xử lý rác thải hữu cơ tại nguồn bằng men vi sinh đã thu hút sự tham gia của 530 hộ dân trên địa bàn phường Tân Dân, trong đó có 211 hộ đã xây dựng bể hoặc sử dụng thùng ủ bằng men vi sinh IMO. Sự chuyển đổi này không chỉ giảm lượng rác thải ra môi trường mà còn tạo ra nguồn phân bón sạch, thân thiện với môi trường cho cây trồng.

Huyện Cẩm Giàng cũng đã thành công trong việc triển khai mô hình tương tự, mang lại hiệu quả đáng kể và nhận được sự ủng hộ từ cộng đồng.

Năm 2023, Hội Phụ nữ huyện Cẩm Giàng chọn Chi hội Phụ nữ thôn Văn Thai, xã Cẩm Văn để ra mắt mô hình phân loại và xử lý rác thải hữu cơ tại nguồn bằng men vi sinh với 30 thành viên. Từ hiệu quả mô hình đem lại, đến nay, 100% hội phụ nữ các xã, thị trấn của huyện Cẩm Giàng đã xây dựng được mô hình điểm hưởng ứng.

Các thành viên đã tự làm men vi sinh IMO dùng ủ rác thải hữu cơ, thu nước rỉ để làm nước tưới cây trồng, phun khử khuẩn chuồng trại. Nhiều hộ thí điểm sử dụng nước làm phân tưới cho rau màu, cây ăn quả. Có hộ dùng khử mùi làm sạch chuồng trại chăn nuôi, bồn rửa, hố ga, cống rãnh, làm sạch ao nuôi cá… Trong năm 2024, Hội Phụ nữ huyện Cẩm Giàng tiếp tục nhân rộng mô hình trong các bếp ăn tập thể, nhất là bếp ăn bán trú tại các trường học trên địa bàn để xử lý lượng rác hữu cơ lớn.

Theo báo cáo của Hội Phụ nữ tỉnh Hải Dương, toàn tỉnh hiện có 10/12 huyện, thị xã, thành phố với 71 mô hình phân loại và xử lý rác thải hữu cơ tại nguồn bằng men vi sinh.

Giá rẻ, đơn giản, hiệu quả

Một trong những ưu điểm lớn của mô hình sử dụng men vi sinh IMO là tính đơn giản và chi phí thấp. Nguyên liệu để làm men là những thứ quen thuộc, có sẵn như cám gạo, sữa chua, chuối chín, men rượu, men tiêu hóa, đường, nước sạch, chi phí để sản xuất men cũng rất thấp. Mặt khác, việc sử dụng loại men vi sinh này giúp rút ngắn thời gian phân hủy rác hữu cơ và đặc biệt không gây mùi hôi khiến cho việc xử lý rác thải tại nhà trở nên dễ dàng, thân thiện hơn.

Chỉ mất khoảng 20.000 đồng để mua 1 cân men gốc ban đầu, sau đó người dùng có thể tự nhân bản. Chỉ cần cho các nguyên liệu vào trộn đều rồi ủ từ 7-10 ngày, khi thấy có mùi men rượu là đã đạt. Sau khi phơi gió khô sẽ tạo thành men IMO để sử dụng.

Tuy nhiên, việc triển khai mô hình này cũng gặp phải một số thách thức. Việc nhân bản men phụ thuộc nhiều vào thời tiết, và quá trình ủ men cũng cần được thực hiện đúng quy trình để đảm bảo hiệu quả. Mặc dù đã có sự hưởng ứng tích cực từ cộng đồng và sự hỗ trợ từ các tổ chức, nhưng việc nhân rộng mô hình vẫn còn gặp một số khó khăn do thiếu sự chú trọng từ các cấp, ngành và sự phối hợp chưa đồng bộ

Cần sự ủng hộ mạnh mẽ từ các cấp, ngành và cộng đồng

Với những lợi ích mà mô hình sử dụng men vi sinh IMO mang lại, việc nhân rộng và phát triển mô hình này là hướng đi đúng đắn và cần được ủng hộ mạnh mẽ từ các cấp, ngành và cộng đồng. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu lượng rác thải ra môi trường mà còn tạo ra nguồn phân bón sạch và bảo vệ môi trường hiệu quả.

Các chuyên gia và nhà quản lý cần tiếp tục nghiên cứu và đề xuất giải pháp để tối ưu hóa việc triển khai mô hình này, đồng thời tăng cường sự hỗ trợ và hợp tác giữa các bên để đạt được hiệu quả cao nhất trong việc xử lý rác thải và bảo vệ môi trường.

Theo bà Phạm Thị Phương - Phó Chủ tịch Hội Phụ nữ tỉnh Hải Dương, để nhân rộng mô hình này, Hội Phụ nữ tỉnh tiếp tục tham mưu với cấp ủy và chỉ đạo các cơ sở hội tuyên truyền, vận động cán bộ, hội viên hiểu rõ hơn về lợi ích mô hình phân loại và xử lý rác thải hữu cơ tại nguồn bằng men vi sinh tại nhà. Tiếp tục kiến nghị với các cấp ủy và chính quyền, phối hợp chặt chẽ với các ngành tạo nguồn kinh phí hỗ trợ hoạt động bảo vệ môi trường ở cơ sở nói chung và xây dựng mô hình nói riêng…

Trong nỗ lực chung của cộng đồng để giảm thiểu lượng rác thải và bảo vệ môi trường, việc sử dụng men vi sinh IMO (vi sinh vật bản địa) có thể coi là một giải pháp khá hiệu quả và tiềm năng. Chúng ta hy vọng rằng sự thành công của mô hình này sẽ tiếp tục lan tỏa và được nhân rộng trên diện rộng, góp phần tích cực vào công cuộc bảo vệ môi trường và xây dựng một cộng đồng sạch đẹp, bền vững.