Hành trình và nỗ lực hoàn thiện Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả

Sửa luật để đáp ứng yêu cầu thực tiễn 

Sau hơn một thập kỷ thực thi, Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (ban hành năm 2010) đã cho thấy nhiều tác động tích cực trong thúc đẩy sử dụng năng lượng hiệu quả ở các ngành kinh tế, đặc biệt là công nghiệp. Tuy nhiên, bối cảnh mới với những yêu cầu cao hơn về chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, hội nhập và an ninh năng lượng đòi hỏi luật pháp phải được cập nhật kịp thời.

Được xây dựng và hoàn thiện trong thời gian ngắn nhưng với tinh thần quyết liệt, khoa học và dân chủ, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (gọi tắt Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (sửa đổi) đã được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.

Theo đó, Luật tập trung vào 4 nhóm chính sách mới then chốt: Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả; Quản lý và phát triển các công ty dịch vụ năng lượng, kiểm toán năng lượng, thúc đẩy nguồn nhân lực chuyên môn; Cơ chế ưu đãi tài chính nhằm khuyến khích đầu tư vào công nghệ tiết kiệm năng lượng; Quản lý hiệu suất năng lượng và dán nhãn năng lượng cho sản phẩm tiêu thụ điện.

Trước đó, ngày 9/6 tại phiên họp 46, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến vào Báo cáo, giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định: “Sửa đổi luật lần này tuy không nhiều về mặt số điều, nhưng là mong đợi lớn của người dân và cộng đồng doanh nghiệp, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững, đảm bảo điện cho sản xuất và đời sống, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng Quốc gia”.

Khẩn trương nhưng thận trọng, bài bản và đồng thuận cao

Ngay từ tháng 6/2024, Bộ Công Thương đã thành lập Tổ công tác xây dựng hồ sơ đề nghị sửa luật, quy tụ hơn 30 đại diện từ các bộ ngành, tập đoàn năng lượng, hiệp hội chuyên ngành.

Đến tháng 12/2024, Chính phủ đã có Nghị quyết chuyên đề, phân công Bộ Công Thương chủ trì, cùng Bộ Tư pháp, Văn phòng Chính phủ và các bên liên quan hoàn tất hồ sơ trình Quốc hội.

Quá trình chuẩn bị xây dựng, soạn thảo và thẩm tra Luật được triển khai theo phương châm "vừa chạy vừa xếp hàng" nhưng vẫn bảo đảm chặt chẽ, thận trọng. Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, cơ quan chủ trì thẩm tra, đã tiến hành khảo sát tại một số địa phương trên cả nước và doanh nghiệp lớn như Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (PVN), Tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), Hòa Phát, Tổng công Thép Việt Nam, Tổng công ty Xi măng Việt Nam… để nắm chắc thực tiễn quản lý, tiêu thụ, truyền thông và đào tạo trong lĩnh vực năng lượng.

Ban soạn thảo và Tổ biên tập gồm gần 70 thành viên đến từ các cơ quan trung ương, địa phương, viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp. Các hội nghị, hội thảo, lấy ý kiến được tổ chức rộng khắp, tiếp thu ý kiến từ các địa phương, chuyên gia, hiệp hội, cộng đồng doanh nghiệp và người dân.

Chỉ trong vòng 3 tháng từ ngày Chính phủ trình Quốc hội (5/5/2025), dự thảo luật đã được hoàn chỉnh qua các phiên thảo luận tổ, thảo luận tại hội trường (với hơn 60 lượt ý kiến) và các phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Việc ban hành Luật sửa đổi là bước đi cần thiết nhưng để luật đi vào cuộc sống, cần có quyết tâm cao trong thực thi, đặc biệt là ở các địa phương, ngành sản xuất, tiêu dùng lớn và trong chính các cơ quan nhà nước.

Hiện Bộ Công Thương cũng đang hoàn thiện các dự thảo Nghị định, Thông tư hướng dẫn để đảm bảo Luật được triển khai đồng bộ, mang lại hiệu quả cao trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội, góp phần vào mục tiêu tăng trưởng 2 con số của đất nước, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.