Hoàn thiện cơ chế phối hợp liên ngành trong phòng, chống ma túy

Quy trình cai nghiện ma túy phải bảo đảm thực hiện đủ 5 giai đoạn

Tại hội trường, trình bày Tờ trình về dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi), Đại tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, thời gian qua, Đảng, Nhà nước đã có nhiều chủ trương, giải pháp chỉ đạo triển khai quyết liệt, tăng cường, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy, bảo đảm tính xuyên suốt giữa hoạt động giảm cung với giảm cầu trong phòng, chống ma túy, thay đổi căn bản, hiệu quả công tác cai nghiện ma túy.

Bên cạnh đó, thực hiện các văn bản chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, nhiệm vụ quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy đã được chuyển từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội về Bộ Công an. Do đó, cần thiết phải sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật để thể chế hóa các quan điểm chỉ đạo mới của Đảng, Nhà nước và phù hợp với sự thay đổi của cơ quan chủ trì quản lý công tác này.

Ngoài ra, quá trình tổ chức thực hiện Luật Phòng, chống ma túy trong những năm qua đã bộc lộ một số khó khăn, vướng mắc nhất định và phát sinh những vấn đề mới cần sửa đổi, bổ sung nhằm khắc phục, giải quyết và nâng cao hiệu quả của công tác quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy trên thực tế.

Việc ban hành Luật nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý về trách nhiệm quản lý nhà nước của các cơ quan, tổ chức về phòng, chống ma túy bảo đảm phù hợp với việc sắp xếp tổ chức bộ máy của các bộ, ngành, địa phương; kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy, quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, cai nghiện ma túy để bảo đảm phù hợp với tổ chức bộ máy mới và khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn thi hành thời gian qua.

Theo Tờ trình, dự thảo Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi) bao gồm 8 Chương, 52 Điều.

Nội dung sửa đổi, hoàn thiện bao gồm: Sửa đổi cụm từ “điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế” thành “điều trị nghiện bằng thuốc thay thế” để bảo đảm việc điều trị nghiện bằng thuốc thay thế không chỉ đối với các chất dạng thuốc phiện mà bao gồm cả các chất ma túy khác; Sửa đổi, bổ sung trường hợp được áp dụng biện pháp áp giải người vi phạm để xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể theo yêu cầu của người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy để khắc phục tình trạng người được yêu cầu không hợp tác trên thực tế; Sửa đổi, bổ sung quy định về quy trình cai nghiện ma túy phải bảo đảm thực hiện đủ 5 giai đoạn trong quy trình cai nghiện ma túy, bảo đảm hiệu quả trong công tác cai nghiện ma túy.

Riêng đối với việc cai nghiện tại cơ sở cai nghiện ma túy tư nhân tiếp tục quy định phải bảo đảm thực hiện ít nhất 3 giai đoạn đầu trong quy trình cai nghiện ma túy, đối với các quy trình và thời gian còn lại thì người nghiện ma túy phải thực hiện tại gia đình, cộng đồng.

Đồng thời, dự thảo Luật cũng sửa đổi, bổ sung quy định về thời hạn cai nghiện ma túy đối với người cai nghiện ma túy lần đầu là 24 tháng, đối với người cai nghiện ma túy từ lần thứ hai trở lên là 36 tháng và áp dụng đối với tất cả hình thức cai nghiện ma túy tự nguyện, cai nghiện ma túy bắt buộc….

Đáng chú ý, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi thực hiện cai nghiện tại trường giáo dưỡng, nhưng khi người nghiện ma túy đủ 18 tuổi, nếu thời gian cai nghiện còn lại từ đủ 3 tháng trở lên thì chuyển sang thực hiện việc cai nghiện tại cơ sở cai nghiện công lập.

Thêm vào đó, dự thảo Luật bổ sung “thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản có chứa chất ma túy, tiền chất” vào quy định về kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy để kiểm soát chặt chẽ và tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển kinh tế.

Dự thảo Luật cũng giảm thủ tục hành chính Công an cấp xã báo cáo, giúp Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện tại 5 thủ tục hành chính, gồm: Quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy; Lập danh sách người sử dụng trái phép chất ma túy; Đăng ký cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng; Lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa đi cơ sở cai nghiện ma túy bắt buộc đối với người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi; Lập danh sách, đưa ra khỏi danh sách người nghiện ma túy, người bị quản lý sau cai nghiện ma túy.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng thể hiện sự phân quyền, phân cấp ở 4 nội dung, gồm: Chuyển thẩm quyền từ Chủ tịch UBND cấp xã thành Trưởng Công an cấp xã nhận kết quả xét nghiệm dương tính với chất ma túy của người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy; Phân định thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã và Trưởng Công an cấp xã trong quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy; Chuyển thẩm quyền từ UBND xã thành Công an xã lập, đưa ra khỏi danh sách người sử dụng trái phép chất ma túy cư trú tại địa phương; Chuyển thẩm quyền từ Chủ tịch UBND cấp xã sang Trưởng Công an xã có trách nhiệm tiếp nhận đăng ký, quản lý người cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng; Chuyển thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp huyện sang Chủ tịch UBND cấp tỉnh, Giám đốc Công an cấp tỉnh trong quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng.

Huy động nguồn lực cho phòng, chống ma túy

Trình bày Báo cáo thẩm tra về dự thảo Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật nêu trong Tờ trình của Chính phủ. Thành phần Hồ sơ dự án Luật bảo đảm đầy đủ theo quy định.

Ủy ban đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo lưu ý một số vấn đề, trong đó việc sửa đổi Luật phải bảo đảm hài hòa giữa xử lý nghiêm, kịp thời hành vi sử dụng trái phép chất ma túy và quyền học tập, tạo cơ hội tái hòa nhập cộng đồng của người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện ma túy là trẻ em, học sinh, sinh viên...; Nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện ma túy, quản lý sau cai nghiện ma túy; Hoàn thiện cơ chế phối hợp liên ngành, rõ trách nhiệm của các cơ quan trong công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy; Huy động nguồn lực cho công tác phòng, chống ma túy, xây dựng cơ chế phát huy vai trò của các tổ chức, cá nhân, gia đình và cộng đồng trong giám sát, hỗ trợ sau cai nghiện.

Về kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy, Ủy ban đề nghị tiếp tục cân nhắc, rà soát để bảo đảm có quy định rõ ràng, khoa học về danh mục tiền chất ma túy; trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan trong công tác kiểm soát hợp pháp về ma túy nhằm bảo đảm tính khả thi, hiệu quả.

Về áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc (Điều 34), Ủy ban đề nghị tiếp tục rà soát, chỉnh lý quy định bảo đảm tránh trùng lặp, phù hợp, rõ ràng, dễ hiểu, dễ thực hiện.

Ủy ban cũng đề nghị nghiên cứu, chỉnh lý các quy định để bảo đảm tính thống nhất, khả thi, chặt chẽ trong quá trình tổ chức thực hiện, cụ thể: Về thi hành quyết định đưa đến cơ sở cai nghiện ma túy (Điều 36); Về hoãn, miễn, tạm đình chỉ chấp hành quyết định áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người từ đủ 18 tuổi trở lên, quyết định đưa đi cai nghiện bắt buộc đối với người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi (Điều 37); Về quy định cai nghiện ma túy cho người bị tạm giam, phạm nhân (Điều 39); Chuyển giao hàng hóa có kiểm soát (Điều 50); Về quy định chuyển tiếp (Điều 53). Đồng thời, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục quan tâm đến 10 vấn đề cụ thể khác đã nêu trong Báo cáo thẩm tra.

Thái Sơn