Nhật Bản khởi đầu kỷ nguyên hồi sinh năng lượng hạt nhân

Ưu tiên khởi động lại các lò phản ứng hạt nhân

Nhật Bản đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng trong chiến lược năng lượng quốc gia khi Thủ tướng mới, Sanae Takaichi, được kỳ vọng sẽ thúc đẩy việc hồi sinh nhanh chóng ngành năng lượng hạt nhân. 

Bước đi này không chỉ nhằm giải quyết áp lực lạm phát, một vấn đề gây bức xúc trong công chúng, mà còn giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch đắt đỏ, vốn chiếm tới 60-70% sản lượng điện của đất nước.

Ngay sau khi nhậm chức, Thủ tướng Takaichi đã bổ nhiệm Ryosei Akazawa, người từng là đại diện chính của Nhật Bản trong thỏa thuận thuế quan với Mỹ, làm Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp. Vị trí này bao quát cả lĩnh vực năng lượng, thể hiện rõ cam kết của chính phủ mới trong việc phối hợp chặt chẽ với Washington, bao gồm cả các thỏa thuận mua khí tự nhiên hóa lỏng (LNG). Các nhà phân tích nhận định đây là dấu hiệu tích cực cho thấy Nhật Bản vừa duy trì hợp tác quốc tế vừa củng cố năng lực nội địa trong lĩnh vực năng lượng.

Ông Ryosei Akazawa nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tối đa hóa các nguồn năng lượng đóng góp vào an ninh năng lượng và giảm phát thải carbon. Ông Ryosei Akazawa cho biết: “Chúng tôi hướng tới việc tiến hành khởi động lại các nhà máy điện hạt nhân đồng thời thực hiện các bước cụ thể để đạt được sự hiểu biết cần thiết từ cộng đồng địa phương và các bên liên quan". Lời phát biểu này thể hiện rõ chiến lược cân bằng giữa phát triển năng lượng hạt nhân và sự đồng thuận xã hội, một yếu tố thiết yếu để đảm bảo tính bền vững lâu dài.

Tính đến thời điểm hiện tại, trong số 33 lò phản ứng còn hoạt động, chỉ 14 lò đã được khởi động lại, một quá trình kéo dài nhiều năm. Trước thảm họa Fukushima năm 2011, Nhật Bản vận hành 54 lò phản ứng hạt nhân. Việc khởi động lại các lò phản ứng còn lại sẽ góp phần đảm bảo nguồn cung điện ổn định, đặc biệt khi nhu cầu dự kiến tăng lên do mở rộng các trung tâm dữ liệu và phát triển các ngành công nghiệp đòi hỏi điện năng cao.

Henning Gloystein, Giám đốc điều hành Eurasia Group, nhận định: “Thủ tướng Takaichi gần như chắc chắn sẽ thúc đẩy một kế hoạch khởi động lại các lò phản ứng hạt nhân. Điều này một phần nhằm hỗ trợ nỗ lực giảm giá điện, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu nhiên liệu”. Nhận định này phản ánh tầm nhìn dài hạn của chính phủ Nhật về việc cân bằng giữa ổn định kinh tế và phát triển bền vững.

Bên cạnh năng lượng hạt nhân, Takaichi cũng ủng hộ các công nghệ năng lượng mới như pin năng lượng mặt trời perovskite, mở ra cơ hội xuất khẩu công nghệ cao cho Nhật Bản. Tuy nhiên, bà tỏ ra thận trọng đối với các dự án năng lượng mặt trời quy mô lớn, do phụ thuộc vào tấm pin nhập khẩu từ Trung Quốc và tác động môi trường. Các dự án năng lượng tái tạo khác, như điện gió ngoài khơi, cũng có thể nhận ít sự ủng hộ chính trị hơn trong bối cảnh ưu tiên khởi động lại các nhà máy hạt nhân.

Đa dạng hóa nguồn năng lượng và hợp tác quốc tế

Bên cạnh chiến lược nội địa, Nhật Bản cũng tích cực thúc đẩy hợp tác quốc tế để đảm bảo an ninh năng lượng. Trước chuyến thăm Tokyo của Tổng thống Mỹ Donald Trump, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent kêu gọi Nhật Bản ngừng mua năng lượng từ Nga, đặc biệt là LNG, vốn chiếm 9% tổng nhập khẩu nhiên liệu. Trong bối cảnh này, Nhật Bản đã ký các thỏa thuận mua LNG mới từ Mỹ trong năm nay, thể hiện khả năng duy trì đối thoại năng lượng hiệu quả và giảm rủi ro địa chính trị.

Nhận định từ các chuyên gia cho thấy, việc Nhật Bản phối hợp với Mỹ về nguồn cung LNG không chỉ mang lại lợi ích an ninh năng lượng mà còn tạo cơ hội thương mại bền vững cho cả hai quốc gia. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để Tokyo điều chỉnh chính sách năng lượng theo hướng thân thiện với môi trường, thông qua việc thúc đẩy các nguồn năng lượng ít phát thải, trong đó có năng lượng hạt nhân.

Akazawa, 64 tuổi, có khả năng nói tiếng Anh và am hiểu tầm quan trọng của điện năng giá cả phải chăng. Tom O’Sullivan, Giám đốc Mathyos Global Advisory tại Tokyo, nhận định: “Cũng có áp lực quốc tế buộc Nhật phải ngừng mua LNG từ Sakhalin, điều này cũng tạo áp lực để thúc đẩy việc khởi động lại các nhà máy hạt nhân”. Thực tế này giúp Nhật Bản vừa đáp ứng các cam kết quốc tế vừa phát triển năng lượng nội địa theo hướng bền vững.

Trong khi chi phí nhập khẩu LNG và than đá năm ngoái đạt 10,7 nghìn tỷ yên (71 tỷ USD), việc tăng cường năng lượng hạt nhân được kỳ vọng sẽ giảm áp lực chi phí, từ đó hạ nhiệt lạm phát và củng cố niềm tin của công chúng vào chính sách năng lượng của chính phủ. Động thái này cũng giúp Đảng Dân chủ Tự do củng cố vị thế chính trị, nhờ vào các giải pháp thực tế nhằm ổn định giá điện và giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch.

Chiến lược của Thủ tướng Takaichi và Bộ trưởng Akazawa phản ánh tầm nhìn cân bằng giữa phát triển năng lượng hạt nhân, đa dạng hóa nguồn năng lượng và hợp tác quốc tế. Các bước đi này không chỉ giúp Nhật Bản nâng cao an ninh năng lượng mà còn tạo cơ hội thúc đẩy đổi mới công nghệ, xuất khẩu các giải pháp năng lượng mới, đồng thời giảm áp lực tài chính từ nhập khẩu nhiên liệu.

Việc Nhật Bản hồi sinh năng lượng hạt nhân, trong khi duy trì hợp tác năng lượng với các đối tác quốc tế, có thể được coi là một bước tiến chiến lược quan trọng.

Đây là minh chứng cho khả năng hoạch định chính sách năng lượng thông minh, vừa bảo đảm nguồn cung điện ổn định, vừa hướng đến mục tiêu phát triển bền vững và giảm thiểu phát thải carbon, đồng thời tận dụng cơ hội thương mại quốc tế. 

Trong bối cảnh thế giới đối mặt với biến động năng lượng và áp lực lạm phát, Nhật Bản đang khẳng định vị thế dẫn đầu trong việc kết hợp năng lượng hạt nhân an toàn với công nghệ sạch, mở ra triển vọng tích cực cho nền kinh tế và xã hội.