Sự bùng nổ nhu cầu xe điện và kim loại của tương lai

Đây không đơn thuần là một xu hướng nhất thời, mà là một nỗ lực mang tính toàn cầu hướng tới chuyển đổi năng lượng xanh và giảm thiểu phát thải khí nhà kính. Trong bối cảnh đó, bạc nổi lên như một kim loại không thể thay thế trong từng cấu phần của mỗi chiếc xe điện cũng như hạ tầng kỹ thuật đi kèm. Nhiều chuyên gia cho rằng, đây là kim loại của tương lai.

Thị trường xe điện tăng trưởng mạnh mẽ, hướng đến tương lai bền vững

Thị trường xe điện toàn cầu chứng kiến sự tăng trưởng phi thường trong những năm gần đây. Năm 2023, xe điện chiếm khoảng 18% tổng doanh số bán xe mới trên toàn cầu, tăng mạnh so với mức chỉ 4% vào năm 2020 - theo dữ liệu được Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) công bố. Sự tăng trưởng này được thúc đẩy mạnh mẽ bởi doanh số bán hàng tăng vọt tại các thị trường trọng điểm, đặc biệt là Trung Quốc. Gần một nửa số xe mới được bán ra trong năm 2024 tại quốc gia tỷ dân này là xe điện. Không những vậy, tại các thị trường mới nổi như châu Á hay Mỹ Latinh, doanh số bán xe điện cũng tăng hơn 60% vào năm ngoái.

Các tổ chức phân tích uy tín đều đưa ra những dự báo lạc quan về tương lai của thị trường xe điện. Theo BloombergNEF, đến năm 2025, khoảng 25% số xe mới bán ra trên toàn cầu sẽ là xe điện. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) còn đưa ra dự báo tham vọng hơn, cho rằng đến năm 2030, thị phần xe điện có thể vượt mốc 60% tại các thị trường lớn như châu Âu và Trung Quốc. Báo cáo "Global EV Outlook" của IEA tiếp tục khẳng định xu hướng tăng trưởng mạnh mẽ và bền vững của thị trường xe điện.

Đà tăng trưởng mạnh mẽ của thị trường xe điện được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố. Đầu tiên có thể kể đến là chính sách hỗ trợ của Chính phủ nhiều quốc gia. Các biện pháp này bao gồm miễn hoặc giảm các loại thuế, phí, ví dụ, tại Việt Nam, chính sách miễn lệ phí trước bạ cho ô tô điện được áp dụng đến hết năm 2025, trợ giá mua xe, ưu tiên trong việc đăng ký biển số, cùng với việc ban hành các quy định ngày càng nghiêm ngặt về tiêu chuẩn khí thải đối với xe động cơ đốt trong.

Tiếp theo có thể kể đến như việc phát triển cơ sở hạ tầng trạm sạc và chi phí vận hành thấp. Mạng lưới trạm sạc công cộng và tư nhân đang được mở rộng nhanh chóng trên toàn cầu, bao gồm cả các trạm sạc nhanh công suất cao, giúp giảm bớt nỗi lo của người dùng về phạm vi hoạt động và thời gian chờ đợi. Tại Việt Nam, ước tính đã có hơn 150.000 cổng sạc được lắp đặt trên 63 tỉnh thành, với mật độ cao trong đô thị và phủ sóng trên các tuyến quốc lộ chính. Đi cùng với đó, chi phí sạc đầy một xe điện có dung lượng 60 kWh tại Việt Nam ước tính chỉ bằng khoảng một nửa hoặc một phần ba chi phí đổ xăng cho quãng đường tương đương.

Và cuối cùng, tiến bộ công nghệ pin đã có những bước tiến vượt bậc. Mật độ năng lượng của pin ngày càng cao, tuổi thọ pin được kéo dài, thời gian sạc được rút ngắn đáng kể. Đặc biệt, giá thành pin lithium-ion đã giảm hơn 80% trong thập kỷ qua, giúp chi phí sản xuất xe điện ngày càng tiệm cận với xe chạy xăng, từ đó tăng tính cạnh tranh cho xe điện. Và để duy trì được hiệu suất của xe và pin, kim loại bạc ngày càng được sử dụng nhiều hơn trong từng bộ phận của chiếc xe. Điều này đến từ đặc tính dẫn điện, dẫn nhiệt vượt trội so với tất cả các kim loại khác của bạc.

Kim loại của tương lai

Bạc sở hữu những đặc tính vật lý và hóa học vượt trội, đặc biệt là độ dẫn điện và dẫn nhiệt cao nhất trong tất cả các kim loại, cùng với khả năng chống ăn mòn tốt. Những đặc tính này khiến bạc trở thành vật liệu không thể thiếu trong hàng loạt ứng dụng điện và điện tử quan trọng bên trong xe điện.

Một số ứng dụng của bạc có thể kể đến như: Tiếp điểm điện, công tắc, rơle và cầu chì. Bên cạnh đó, những bộ phận cần sự ổn định và hiệu suất cao như mạch điện tử và bộ điều khiển cũng cần sử dụng đến bạc.

Không chỉ bên trong chiếc xe, bạc cũng đóng vai trò quan trọng trong hạ tầng sạc, ví dụ như các cuộn cảm ứng mạ bạc trong hệ thống sạc không dây cho xe điện, giúp nâng cao hiệu quả truyền năng lượng. Và một số nghiên cứu mới đây được Samsung công bố, công nghệ pin thể rắn sử dụng lớp bạc-carbon (Ag-C) cho cực dương có thể trở thành tương lai của ngành xe điện. Công nghệ pin này hứa hẹn cải thiện đáng kể hiệu suất, tuổi thọ và tốc độ sạc của pin. Ước tính một bộ pin công suất 100 kWh (chứa khoảng 200 cell pin) có thể cần tới khoảng 1 kg bạc cho mỗi xe.

Theo Metals Focus và Viện bạc (Silver institute), mỗi chiếc xe động cơ đốt trong thông thường sử dụng khoảng 0.5 đến 1 ounce bạc (tương đương khoảng 15-30 gram) cho mỗi xe, chủ yếu trong các linh kiện điện tử cơ bản. Trong khi đó, xe điện hiện tại sử dụng gấp đôi số đó tương đương khoảng 28-57 gram. Sự gia tăng này chủ yếu là do số lượng lớn hơn các kết nối điện, hệ thống điện tử phức tạp hơn, và các yêu cầu về quản lý năng lượng cao hơn trong xe điện.

Với sự gia tăng nhanh chóng của số lượng xe điện được sản xuất và lượng bạc tiêu thụ trên mỗi xe cao hơn, nhu cầu bạc từ ngành công nghiệp ô tô được dự báo sẽ tăng trưởng mạnh mẽ. Theo Metals Focus, nhu cầu bạc từ ngành ô tô toàn cầu được dự kiến đạt gần 88 triệu ounce vào năm 2025, tăng đáng kể so với mức 50 triệu ounce vào năm 2000. Một báo cáo khác từ Straits Research dựa trên dữ liệu của The Silver Institute cũng đưa ra con số tương tự, ước tính nhu cầu bạc từ ngành ô tô sẽ tăng lên 90 triệu ounce vào năm 2025, được thúc đẩy bởi sản lượng xe điện cao hơn và sự điện khí hóa ngày càng tăng của các phương tiện truyền thống.

Không chỉ nhu cầu bạc trong sản xuất ô tô tăng mạnh theo từng năm, nhu cầu bạc trong các lĩnh vực công nghiệp khác trên toàn cầu cũng tăng trưởng mạnh mẽ. Năm 2024, nhu cầu bạc công nghiệp đã tăng 4% lên mức kỷ lục 680.5 Moz, đánh dấu năm thứ tư liên tiếp đạt kỷ lục mới. Dự kiến, nhu cầu bạc công nghiệp sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao, có thể vượt 700 Moz lần đầu tiên vào năm 2025 - theo Metals Focus. Động lực được thúc đẩy một phần nhờ ngành xe điện, năng lượng mặt trời và gia tăng trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo (AI).

Nhu cầu gia tăng hàng năm nhưng nguồn cung bạc đang có tín hiệu không thể đáp ứng đủ. Các dự báo cho năm 2025 tiếp tục cho thấy thị trường bạc sẽ vẫn ở trong tình trạng thâm hụt năm thứ năm liên tiếp. Theo The Silver Institute, mặc dù mức thâm hụt có thể giảm nhẹ xuống còn khoảng 4.600 tấn, đây vẫn là một con số đáng kể trong lịch sử. Nối dài đà thâm hụt khi mà trong giai đoạn 2021-2024, mức thâm hụt lũy kế đã lên tới hơn 21 nghìn tấn, tương đương với sản lượng bạc toàn cầu được khai thác trong 10 tháng năm 2024.

Với những ứng dụng đa dạng trong ngành công nghiệp “xanh”, nhu cầu ngày càng gia tăng trong khi nguồn cung không thể đáp ứng đủ, bạc đứng trước tiềm năng tăng trưởng lớn. Tại Việt Nam, nhà đầu tư có thể nắm bắt cơ hội của kim loại tương lai này bằng các sản phẩm bạc thỏi tích trữ. 

Cập nhật tại Tập đoàn vàng bạc đá quý Phú Quý, giá bạc thỏi tích lũy đang được giao dịch quanh mức 1.386.000 đ/lượng - mua vào, 1.429.000 đ/lượng - bán ra. Phù hợp cho việc tích lũy đều đặn hàng tháng với chi phí hợp lý.