Làm OCOP để thúc đẩy phát triển KT-XH ở Lai Châu

Bà Hoàng Thị Thanh - Chủ nhiệm HTX Hoàng Thanh chuẩn bị nguyên liệu ủ men để sản xuất rượu 25. Ảnh: Báo Lai Châu.

Tân Uyên nỗ lực làm OCOP

Thực hiện chương trình mỗi xã xây dựng một sản phẩm, đến nay, Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Tân Uyên đã tham mưu cho UBND huyện kế hoạch triển khai chương trình OCOP; thành lập, kiện toàn Hội đồng và tổ giúp việc đánh giá, phân hạng sản phẩm chương trình OCOP trên địa bàn huyện. Tập trung chỉ đạo việc triển khai, tăng cường vai trò và sự tham gia của chính quyền cấp xã, thị trấn trong thực hiện chương trình, thực hiện tốt công tác thông tin, tuyên truyền qua các phương tiện thông tin đại chúng, qua tập huấn, hội thảo về chương trình, sản phẩm OCOP.

Trong đó nhấn mạnh về lợi ích, ý nghĩa của chương trình đối với doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất, kinh doanh và người tiêu dùng, nhất là vai trò của chương trình đối với tiêu chí phát triển sản xuất, tăng thu nhập ở địa phương, góp phần xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu. Khuyến khích người dân sáng tạo trong sản xuất kinh doanh; tuân thủ đúng chu trình OCOP gồm 6 bước: Tuyên truyền, hướng dẫn về chương trình OCOP; nhận ý tưởng sản phẩm, phương án sản xuất kinh doanh; triển khai phương án kinh doanh; đánh giá và phân hạng sản phẩm OCOP; xúc tiến thương mại và tăng cường công tác rà soát, khuyến khích và hướng dẫn các chủ thể kinh tế tham gia, đảm bảo sản phẩm OCOP có tính cộng đồng cao và chất lượng tốt.

Huyện cũng đã xây dựng kế hoạch thực hiện Đề án phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung gắn với chế biến tiêu thụ sản phẩm giai đoạn 2021-2025 và năm 2021. Theo đó, giai đoạn 2021-2025, huyện xây dựng 10 sản phẩm OCOP bao gồm: Bưởi da xanh, ổi, măng tây, cà chua socola, dưa leo baby, tinh dầu quế, chè Hoàng Liên, gạo Khẩu Hốc, gạo nếp tan Co Giàng, gạo Khẩu Ký, thịt trâu sấy, thịt lợn sấy, xúc xích lợn, hạt mắc-ca sấy; trong đó năm 2021 xây dựng 4 sản phẩm OCOP.

Để đạt được mục tiêu đề ra về xây dựng sản phẩm OCOP, UBND huyện chỉ đạo cơ quan chuyên môn thực hiện chương trình OCOP lồng ghép vào chương trình phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, nâng cao đời sống Nhân dân, nhất là việc đẩy mạnh liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm, phát triển các chuỗi giá trị sản phẩm. Các phòng, ban chuyên môn huyện phân công công chức phụ trách trực tiếp hướng dẫn các chủ thể tham gia hoàn thiện hồ sơ sản phẩm. Hướng dẫn các chủ thể tham gia chương trình OCOP tập trung cải tiến, hoàn thiện về tạo mã Qrcode, in nhãn mác, thiết kế bao bì sản phẩm, xây dựng câu chuyện sản phẩm, xác lập quyền sở hữu trí tuệ, xây dựng website bán sản phẩm trực tuyến... Sau đó, hướng dẫn các cơ sở làm hồ sơ để đi thi sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP.

Hiệu quả thiết thực từ chương trình OCOP

Đến nay, Lai Châu đã có 47 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP cấp tỉnh của 23 chủ thể (trong đó, 9 sản phẩm đạt 4 sao, 38 sản phẩm đạt 3 sao). Sau khi được công nhận OCOP, các cơ sở đã duy trì thương hiệu sản phẩm, tạo chỗ đứng trên thị trường.

Chương trình OCOP đã được cả hệ thống chính trị trong tỉnh vào cuộc, tạo động lực, sức lan tỏa lớn trong cộng đồng doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ sản xuất kinh doanh. Thông qua công tác tuyên truyền, quảng bá, người dân và du khách đã tìm hiểu, lựa chọn sử dụng một số sản phẩm OCOP của tỉnh. Qua khảo sát, đánh giá sơ bộ, doanh số sau khi được công nhận OCOP của các chủ thể có sản phẩm tăng trưởng bình quân trên 10%, đặc biệt, có những đơn vị tăng trên 20%, như: Hợp tác xã Xây dựng Thanh Xuân, Hợp tác xã Nông nghiệp và dịch vụ Bình Lư, Cơ sở Ninh Sớp...

Điển hình như Cơ sở Ninh Sớp ở tổ 7, phường Đoàn Kết (thành phố Lai Châu) chuyên sản xuất các món ăn đặc trưng của dân tộc Thái như: thịt sấy, thịt treo gác bếp, măng chua, thịt chua... mỗi sản phẩm đều được chủ cơ sở sản xuất Đèo Thị Sớp chăm chút, nghiên cứu rất kỹ lưỡng, đảm bảo chất lượng, hương vị thơm ngon. Trong đó, có 2 sản phẩm: thịt trâu và thịt lợn sấy khô được công nhận đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao. Bà Đèo Thị Sớp – chủ cơ sở chia sẻ: để làm ra được món thịt sấy ngon, chất lượng cần lựa chọn những con lợn thịt thơm, chủ yếu lấy phần thịt mông, bởi khi sấy sẽ không bị hao. Ngoài ra, thịt phải có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Hay như sản phẩm Rượu 25 của Hợp tác xã (HTX) Hoàng Thanh (tổ dân phố 25, phường Đông Phong) được tỉnh công nhận sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn 3 sao. Được biết năm 2017, HTX bắt đầu xây dựng thương hiệu nhưng mãi đến năm 2020, sản phẩm Rượu 25 của HTX mới được công nhận là sản phẩm OCOP, từ đó đã mở ra nhiều cơ hội cho HTX trong tìm kiếm thị trường.

Giờ đây, sản phẩm Rượu 25 đã có mặt ở các tỉnh, thành như: Hà Nội, Sài Gòn, Phan Thiết, Nghệ An, Thanh Hóa. Năm 2020, mặc dù dịch bệnh Covid-19 ảnh hưởng đến đời sống kinh tế nói chung, song HTX vẫn tiêu thụ được hơn 50.000 lít rượu. Hiện tại, trung bình mỗi ngày HTX nấu từ 3 – 4 tạ gạo nếp, cứ 1 tạ nếp thì lấy được 100 lít rượu. Sau khi nấu xong được chuyển xuống hạ thổ. Rượu càng ủ lâu thì độc tố trong rượu càng giảm và không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe người dùng. Sản phẩm rượu bán ra thị trường đều được ủ qua chum, téc một thời gian nhất định, do đó sản phẩm Rượu 25 được người tiêu dùng ưa chuộng.

Thời gian qua, Chương trình OCOP đã khuyến khích được sự tham gia của cộng đồng, khai thác được những giá trị, tiềm năng, lợi thế của các làng nghề, đặc sản vùng miền; tạo ra nhiều sản phẩm đảm bảo về chất lượng, tăng thu nhập cho người lao động, đặc biệt là đồng bào ở vùng sâu, vùng xa. Tỉnh đã lựa chọn được 88 sản phẩm có tiềm năng, tham gia chu trình OCOP và hỗ trợ cho các chủ thể hoàn thiện các thủ tục theo Bộ tiêu chí quy định tại Quyết định số 1048/QĐ-TTg. Qua các đợt đánh giá, phân hạng sản phẩm đã chọn được 47 sản phẩm OCOP cấp tỉnh.

Để đạt được kết quả đó, công tác đào tạo, tập huấn nâng cao chất lượng nguồn lực thực hiện Chương trình OCOP được chú trọng triển khai. Đã tổ chức tập huấn được 18 lớp cho 1.117 cán bộ xây dựng nông thôn mới các cấp, trong đó có các chuyên đề về triển khai thực hiện Chương trình OCOP; 8 lớp tập huấn cho 520 cán bộ quản lý, điều hành thực hiện Chương trình OCOP các cấp và các chủ thể tham gia Chương trình OCOP trên địa bàn toàn tỉnh. Tổ chức cho cán bộ quản lý chương trình cấp tỉnh, huyện tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng do trung ương tổ chức; tổ chức tham quan, học tập kinh nghiệm tại một số tỉnh.

Hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm OCOP nhằm nâng cao giá trị, chất lượng sản phẩm OCOP cũng được tỉnh chú trọng. Từ đầu năm 2020 đến nay, tỉnh đã tổ chức cho 10 chủ thể tham gia 2 cuộc hội chợ tại Hà Nội và Lào Cai; tham gia Hội thảo “Kết nối giao thương, tiêu thụ sản phẩm OCOP các tỉnh miền núi phía Bắc” tại Hà Nội…

Tuy nhiên, nhận thức về Chương trình OCOP chưa đầy đủ nên sự tham gia của một số chủ thể còn hạn chế, số lượng các sản phẩm đặc thù của địa phương chưa nhiều, một số chủ thể khi mới tham gia còn chưa thực sự chú trọng đến việc xây dựng giới thiệu câu chuyện sản phẩm, thiết kế bao bì, nhãn mác, mẫu mã sản phẩm để thu hút người tiêu dùng. Công tác tuyên truyền, vận động các chủ thể tham gia còn hạn chế, hiệu quả chưa cao. Chính sách hỗ trợ cho các chủ thể để nâng cấp, hoàn thiện sản phẩm và xây dựng hồ sơ, kiểm nghiệm, thiết kế bao bì, nhãn mác, mẫu mã sản phẩm... chưa rõ ràng, chưa có định mức cụ thể.

Bên cạnh đó, hạn chế về đất sản xuất, mặt bằng nhà xưởng là một trong những nguyên nhân khiến cho việc thu hút doanh nghiệp đầu tư phát triển sản xuất theo hướng tập trung cho các sản phẩm làng nghề, sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn tỉnh gặp khó khăn. Ngoài ra, việc liên kết giữa doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ sản xuất chưa mang lại kết quả cao, chưa tận dụng hết lợi thế của tỉnh như: nguồn nguyên liệu, lao động, văn hóa, cảnh quan.

Với thành quả bước đầu, Chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu Trần Tiến Dũng đề nghị các sở, ban, ngành và địa phương căn cứ mục tiêu và các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025 và năm 2021 của tỉnh để cụ thể hoá thành kế hoạch, chương trình của địa phương, đơn vị; tiếp tục thực hiện có hiệu quả “mục tiêu kép” vừa phòng, chống dịch, vừa phát triển kinh tế, nêu cao tinh thần trách nhiệm, tinh thần cảnh giác, tuyệt đối không chủ quan, lơ là và thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19.