Rộng mở đầu ra cho nông sản hữu cơ miền núi

Tiềm năng lớn của nông sản hữu cơ

Theo Hiệp hội Nông nghiệp hữu cơ Việt Nam (VOAA), Việt Nam có tiềm năng lớn về các sản phẩm nông sản hữu cơ nhờ có tiềm năng lớn trong phát triển vùng nguyên liệu.

Việt Nam có tiềm năng lớn về sản phẩm hữu cơ của đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (Ảnh: L’amant Café)

Bên cạnh thị trường nội địa, mới đây, VOAA đã mang nhiều sản phẩm hữu cơ của Việt Nam, trong đó có nhiều sản phẩm thế mạnh của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tham gia các Hội chợ Biofach với các doanh nghiệp Đức và châu Âu (chương trình B2B) tại khu gian hàng Việt Nam.

Các sản phẩm nông sản hữu cơ của Việt Nam khá đa dạng, trong đó có sản phẩm trà của Công ty TNHH MTV Đầu tư phát triển Bắc Hà; cà phê (FNB Việt Nam, Godere Việt Nam); gia vị, quế, hồi, tiêu (Tập đoàn Mạnh Cường, Tập đoàn Hanfimex, Visimex Sài Gòn); hạt điều (Long Sơn), cà phê muối pha liền của Hapii Coffee, các sản phẩm từ mật hoa dừa của Sokfarm, bát đĩa và hộp đựng đồ ăn dùng một lần bằng nguyên liệu sinh học của Buyo Bioplastics, dầu gội, sữa tắm hữu cơ của ONA Global…

Sản phẩm trà của Công ty TNHH MTV Đầu tư phát triển Bắc Hà (Ảnh: Công ty TNHH MTV Đầu tư phát triển Bắc Hà)

Đơn cử, Công ty TNHH MTV Đầu tư phát triển Bắc Hà hiện sản xuất và kinh doanh chè nguyên liệu với sản phẩm chủ lực là chè hữu cơ giống bản địa (chè Shan tuyết) với quy mô sản lượng 100 tấn/năm. Sản phẩm của doanh nghiệp chủ yếu xuất khẩu sang các thị trường Châu Âu và Bắc Mỹ; một phần nhỏ được tiêu thụ trong thị trường nội địa thông qua một đơn vị phân phối.

Vùng nguyên liệu và nhà máy chế biến của công ty đặt ngay chính tại xã Bản Liền - một xã vùng núi cao phía Đông Bắc của tỉnh Lào Cai, nơi sinh sống chủ yếu của bà con dân tộc thiểu số H’Mông, Dao, Tày, Nùng, giao thông đi lại còn khó khăn. Tuy nhiên, vùng đất này lại được thiên nhiên ban tặng khí hậu mát mẻ và thổ nhưỡng thích hợp với cây chè. Chính vì vậy từ những ngày đầu thành lập công ty đã xác định phát triển vùng nguyên liệu liên kết gắn bó lâu dài với bà con dân tộc nơi đây. Hiện nay, công ty đã có hơn 470 ha diện tích vùng nguyên liệu hữu cơ đạt chuẩn quốc tế và khoảng 200 ha diện tích chè sinh thái khác với sự tham gia của hơn 500 hộ dân.

Hoặc cà phê của Công ty CP Dịch vụ FNB Việt Nam cũng là sản phẩm cà phê hữu cơ được trồng tại Lâm Đồng và Đắk Lắk với tổng diện tích: 110ha (Arabica: 50 ha; Robusta: 60 ha). Theo đó, tổng sản lượng mỗi năm của dòng cà phê hữu cơ là hạt cà phê Arabica hữu cơ: 90 tấn; Hạt cà phê Robusta hữu cơ: 120 tấn.

Các sản phẩm cà phê của FNB Việt Nam thấm đẫm những giá trị về văn hóa và truyền thống Việt Nam, hòa quyện kỹ thuật canh tác, sản xuất truyền thống phong phú và nghệ thuật thủ công của đồng bào dân tộc để được gọi là "Cà phê đặc sản". Mục tiêu dài hạn của FNB Việt Nam, ngoài việc mang đến các sản phẩm cà phê ngon nhất còn là mang đến công ăn việc làm cho đồng bào dân tộc thiểu số ở khu vực vùng nguyên liệu của công ty.

Vùng nguyên liệu tại Bình Liêu - Quảng Ninh của Tập đoàn Mạnh Cường (Ảnh: Tập đoàn Mạnh Cường)

Trong khi đó, Tập đoàn Mạnh Cường cũng được biết đến là doanh nghiệp sản xuất gia vị nổi tiếng với vùng nguyên liệu rộng đến 600 ha và 160 nông dân tại Quảng Ninh; 400 ha và 120 nông dân tại Yên Bái. Với việc chú trọng tối đa vào việc quản lý truy xuất nguồn gốc và phát triển bền vững, Tập đoàn Mạnh Cường cam kết đảm bảo năng lực sản xuất và cung ứng các loại tiêu đen/trắng, quế và hoa hồi với chất lượng cao nhất từ Việt Nam. Đồng thời tạo việc làm bền vững cho người nông dân ở vùng công ty đặt vùng nguyên liệu, trong đó có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số.

Đây là 3 doanh nghiệp sản xuất nông sản hữu cơ chất lượng cao thuộc Hiệp hội VOAA. Trong đó, nhiều sản phẩm đã đạt được các chứng nhận quốc tế như JAS Control Union Certificattions, Bio Trade, USDA Organic, For Life, GlobalGAP...

Theo bà Đặng Thị Bích Hường - Phó Chủ tịch VOAA, nông sản hữu cơ Việt Nam có lợi thế và được nhiều thị trường ưa chuộng vì có những sản phẩm đặc thù mà châu Âu không có, đặc biệt là các loại gia vị, như quế, hồi, tiêu… Nhờ sự đầu tư của các doanh nghiệp, các sản phẩm hữu cơ Việt Nam ngày càng trở nên phong phú hơn và đáp ứng yêu cầu của các quốc gia nhập khẩu.

Tuy nhiên, điểm yếu của sản phẩm hữu cơ Việt Nam là vẫn chủ yếu tiêu thụ nguyên liệu thô trong khi tỷ trọng sản phẩm tinh chế vẫn còn thấp. Đối với xuất khẩu, nông sản hữu cơ Việt Nam còn gặp phải nhiều rào cản kỹ thuật của các thị trường nhập khẩu. Tất cả những yêu cầu này làm tăng chi phí của các doanh nghiệp, tăng giá thành và giá bán.

Gia tăng cơ hội tiêu thụ

Xét trên kênh phân phối, hầu hết tất cả các chuỗi bán lẻ hàng đầu ở Việt Nam đều có khu vực quầy kệ riêng cho sản phẩm nông sản hữu cơ. Thông tin từ Tập đoàn Central Retail Việt Nam, rau củ hữu cơ đắt hơn hàng thông thường 25 - 35% nhưng vẫn được ưa chuộng bởi nhiều người tiêu dùng. Những sản phẩm hữu cơ của khu vực đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi nhận được sự ưa chuộng đặc biệt vì có hương vị riêng. Nhiều khách phải đặt trước vì sản phẩm thường xuyên “cháy hàng” trên kệ.

Bên cạnh đó, các sản phẩm rau hữu cơ cũng được phân phối thông qua các nền tảng thương mại điện tử như Shopee, Lazada và Tiki. Cùng với đó là cửa hàng tiện ích tiêu thụ thực phẩm và rau hữu cơ như: Chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch Sói Biển, Bác Tôm; siêu thị Unimart… Khảo sát thị trường cho thấy, trong khi các loại rau an toàn đều khó khăn về đầu ra thì rau hữu cơ tiêu thụ ổn định.

Thực tế tham gia các chương trình xúc tiến thương mại của VOAA cho thấy, khi xúc tiến thương mại tại nước ngoài, các sản phẩm hữu cơ của bà con đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã nhận được sự quan tâm lớn của người tiêu dùng, giúp mở thêm cơ hội cho nông sản hữu cơ Việt Nam tiêu thụ với giá bán cao.