Malaysia xuất khẩu sầu riêng tươi sang Trung Quốc, tăng áp lực cạnh tranh với Việt Nam, Thái Lan

Malaysia sẽ xuất khẩu sầu riêng tươi sang Trung Quốc từ tháng 5 

Tuyên bố được đưa ra sau khi Tổng cục Hải quan Trung Quốc và Bộ Nông nghiệp và An ninh lương thực Malaysia ký thỏa thuận 6 điểm về xuất khẩu sầu riêng tươi của Malaysia sang Trung Quốc vào tháng 10/2023. Phía Trung Quốc đã bày tỏ sẵn sàng đẩy nhanh việc đánh giá rủi ro đối với loại trái cây này và cả hai bên đã đồng ý hợp tác thúc đẩy quy trình kiểm tra kiểm dịch.

Theo đó, chỉ những quả sầu riêng chín hoàn toàn mới được xuất khẩu sang Trung Quốc để đảm bảo hương vị ngon nhất cho người tiêu dùng Trung Quốc. Tuy nhiên, điều này có thể đặt ra những thách thức nhất định trong vận chuyển do thời hạn sử dụng của sầu riêng chín ngắn hơn.

Các thành viên trong ngành sầu riêng và Viện Nghiên cứu và Phát triển Nông nghiệp Malaysia hiện đang đánh giá các phương thức vận tải khác nhau, bao gồm cả vận tải hàng không và đường biển. Theo ước tính, sầu riêng có thể đến Trung Quốc trong vòng 48 giờ sau khi được thu hoạch tại trang trại nếu vận chuyển bằng đường hàng không. Khung thời gian này bao gồm thủ tục hải quan cũng như thời gian bay bốn giờ từ Kuala Lumpur đến Nam Ninh. Các chuyên gia cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng phương thức bán trước cho phép người tiêu dùng Trung Quốc nhận được trái cây ngay sau khi đến Trung Quốc.

Về giải pháp đóng gói, các giải pháp hiện tại được cho là đảm bảo độ tươi của trái cây trong tối thiểu 7 ngày và tối đa 21 ngày, đồng thời mang lại cơ hội thuận lợi cho vận tải đường biển. Sau khi thỏa thuận xuất khẩu giữa hai nước được hoàn tất, ngành trái cây Malaysia có kế hoạch thiết lập quy trình xuất khẩu toàn diện cho mùa tiếp theo, thường kéo dài từ tháng 5 đến tháng 9.

Xem xét sự hiện diện của sầu riêng tươi Thái Lan và Việt Nam trên thị trường Trung Quốc, các chuyên gia Malaysia cũng đề xuất tạo logo sầu riêng Malaysia để phân biệt sầu riêng Musang King của Malaysia với trái cây có nguồn gốc từ nơi khác.

Năm 2023, Malaysia sản xuất 455.458 tấn sầu riêng, 10% trong số đó được vận chuyển đông lạnh sang Trung Quốc, thị trường Hồng Công và Singapore. Malaysia xuất khẩu sản phẩm sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc từ năm 2011 và sầu riêng nguyên quả đông lạnh từ tháng 5/2019.

Trước mắt, theo đánh giá, việc Malaysia xuất khẩu sầu riêng tươi, chín sang Trung Quốc có thể gây áp lực cạnh tranh nhất định với sầu riêng Việt Nam. Việt Nam đang thúc đẩy để ký với Trung Quốc về xuất khẩu sầu riêng đông lạnh, cạnh tranh với các nước, trong đó có Malaysia về phân khúc này cũng là để đa dạng hóa sản phẩm sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc.

Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, trị giá xuất khẩu hàng rau quả của Việt Nam trong tháng 12/2023 đạt 408,2 triệu USD, tăng 9,5% so với tháng 11/2023 và tăng 31,5% so với tháng 12/2022. Tính chung năm 2023, trị giá xuất khẩu hàng rau quả đạt 5,6 tỷ USD, tăng 66,7% so với năm 2022.

Năm 2023, mặc dù gặp nhiều khó khăn và thách thức, đối mặt với nhiều yêu cầu, tiêu chuẩn và sự thắt chặt chi tiêu bởi tác động của lạm phát của các thị trường tiêu thụ chính, nhưng ngành hàng rau quả vẫn bứt tốc và ghi nhậnmức tăng trưởng cao. Kết quả đạt được là nhờ sự nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp trong ngành, cùng với những chính sách hỗ trợ kịp thời của Nhà nước và sự đồng hành của hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài.

Đáng chú ý, trong cơ cấu thị trường xuất khẩu hàng rau quả, Trung Quốc luôn là thị trường nhập khẩu rau quả lớn nhất của Việt Nam, với tỷ trọng chiếm 65% tổng trị giá xuất khẩu. Xuất khẩu hàng rau quả sang thị trường Trung Quốc ghi nhận tốc độ tăng trưởng cao là nhờ một số Nghị định thư ký với Trung Quốc trong năm 2022. Do đó, trị giá xuất khẩu hàng rau quả sang thị trường Trung Quốc năm 2023 đạt 3,6 tỷ USD, tăng 138,7% so với năm 2022.

Ngoài ra còn có nhiều hiệp định thương mại tự do Việt Nam ký với các nước, điều này đã hỗ trợ cho hoạt động xuất khẩu, trong đó có hàng rau quả. Vì vậy, hoạt động xuất khẩu của ngành hàng rau quả sang các thị trường khác cũng tăng trưởng đáng kể như: Thị trường Hoa Kỳ đạt 257,8 triệu USD, tăng 4% so với năm 2022; tiếp theo là thị trường Hàn Quốc đạt 225,8 triệu USD, tăng 24,9%; Nhật Bản đạt 176,2 triệu USD, tăng 6,7%...

Với tốc độ tăng trưởng như hiện tại, triển vọng xuất khẩu hàng rau quả trong năm 2024 dự báo tiếp tục khởi sắc. Dư địa tại các thị trường lớn còn nhiều, cùng với đó chất lượng rau quả Việt Nam đã có sự chuyển dịch lớn, bảo đảm các tiêu chí vào nhiều thị trường. Sự hiện diện ở hầu hết thị trường lớn, khắt khe về chất lượng đã khẳng định vị thế trái cây Việt Nam trên thị trường thế giới, mở ra nhiều cơ hội phía trước. Tuy nhiên, ngành hàng rau quả cũng cần duy trì, nâng cao chất lượng, tuân thủ nghiêm quy định về chất lượng, truy xuất nguồn gốc mới có thể tận dụng được cơ hội thị trường.

Được biết, không chỉ Việt Nam mà Thái Lan cũng lo ngại sẽ phải cạnh tranh trong việc xuất khẩu trái cây, sầu riêng sang Trung Quốc. Dẫn nguồn freshplaza.com, xuất khẩu trái cây của Thái Lan sẽ gặp nhiều thách thức hơn trong thời gian tới, đặc biệt là xuất khẩu tới thị trường Trung Quốc, do cạnh tranh lớn hơn. 

Trong 10 tháng năm 2023, Thái Lan xuất khẩu 1,74 triệu tấn trái cây, trị giá 5,06 tỷ USD, tăng 12,7% về lượng và tăng 31,9% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, có 5 loại trái cây xuất khẩu nhiều nhất là sầu riêng đạt 965.284 tấn, nhãn đạt 274.064 tấn, măng cụt đạt 245.049 tấn, xoài đạt 104.154 tấn và dứa đạt 36.618 tấn.

Thái Lan xuất khẩu trái cây nhiều nhất tới thị trường Trung Quốc, chiếm 91,6% tổng trị giá xuất khẩu trái cây; tiếp theo là thị trường Malaysia chiếm 2%; thị trường Hồng Công chiếm 1,6%; Indonesia chiếm 1% và Hàn Quốc chiếm 0,8%. 

Mặc dù nhu cầu nhập khẩu trái cây tại Trung Quốc tăng, nhưng cạnh tranh xuất khẩu sẽ gay gắt hơn và đặt ra các thách thức cho các nhà cung cấp Thái Lan. Thái Lan từng là thị trường cung cấp hoàn toàn sầu riêng cho thị trường Trung Quốc, nhưng thị phần sầu riêng của Thái Lan đã giảm xuống còn 95% trong năm 2022, do Trung Quốc nhập khẩu sầu riêng từ Việt Nam với thị phần chiếm 5%. Tính đến 10 tháng năm 2023, thị phần sầu riêng của Thái Lan giảm còn 70% và thị phần sầu riêng từ Việt Nam tăng lên 30%.