Báo chí phải góp phần lan toả ngọn lửa nhân văn trong xã hội

Nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), sáng 12/6, Thư viện Quân đội phối hợp với Nhà Xuất bản Hà Nội đã tổ chức Lễ ra mắt cuốn sách "Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút" của nhà báo - nhà văn Hồ Quang Lợi.

Các vị đại biểu tham dự buổi ra mắt cuốn sách của nhà báo Hồ Quang Lợi

Tới dự lễ ra mắt sách có các đồng chí: Phạm Quang Nghị, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội; Hà Đăng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Đại biểu Quốc hội khóa VIII, IX, nguyên Trưởng Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương, nguyên Tổng Biên tập Báo Nhân Dân; Nguyễn Thế Kỷ, nguyên Uỷ viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; đại diện lãnh đạo, nguyên lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành, các cơ quan Trung ương, Thành phố Hà Nội; lãnh đạo các cơ quan báo chí, các cấp hội nhà báo; đông đảo đồng đội, đồng nghiệp và bạn đọc.

Để nhà báo phát huy hết "quyền lực" của mình

Cuốn sách "Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút" gồm 66 bài viết và trả lời phỏng vấn, được bố cục trong 8 chương: Chương 1: Mạch đập thời đại; Chương 2: Tâm thế cầm bút; Chương 3: Ánh sáng nhân văn; Chương 4: Đạo đức báo chí; Chương 5: Mạnh hơn bảo kiếm; Chương 6: Đồng hành cùng thắng; Chương 7: Mạng xã hội, AI và báo chí; Chương 8: Trái tim và Ngọn lửa.

Bên cạnh phần viết về những cơn sóng thời cuộc cùng sự đua tranh quyền lực quyết liệt giữa các cường quốc, cục diện thế giới nhìn từ cuộc chiến Ucraina, những “đỗ vỡ” trật tự cũ để hình thành một cấu trúc quyền lực quốc tế mới; những vấn đề thời sự của nước ta hiện nay như: Cuộc cách mạnh về tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị, các xung lực đột phá, “bộ tứ chiến lược” phát triển đất nước, cuốn sách "Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút" được dành để viết về một số vấn đề căn cốt của báo chí được chiêm nghiệm trong cuộc đời 45 năm cầm bút và hoạt động báo chí của tác giả.

Nhà báo Hồ Quang Lợi chia sẻ về những tâm huyết gửi gắm trong cuốn sách mới nhất của mình

Chia sẻ về lí do ra mắt cuốn sách vào đúng dịp kỉ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, nhà báo Hồ Quang Lợi nhắc lại thời điểm lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc thành lập nên tờ Thanh Niên. Đó là ngọn lửa khai sáng, ngọn lửa chiến đấu và ngọn lửa mở đường và từ đó công tác chuẩn bị tư tưởng, chính trị để thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.

"Việc tờ báo Thanh Niên ra đời trước khi thành lập Đảng cho thấy lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và các vị cách mạng tiền bối đã coi báo chí vô cùng quan trọng trong sự nghiệp cách mạng của chúng ta. Ngọn lửa từ báo Thanh Niên cách đây 100 năm đã chiếu rọi suốt một thế kỷ mà Nhân dân ta, dân tộc ta đã chiến đấu và xây dựng đất nước.

Thật sự báo chí quá đặc biệt với sự nghiệp cách mạng, với dân tộc, với đất nước của chúng ta", nhà báo Hồ Quang Lợi nhấn mạnh.

Năm nay đã bước vào tuổi 70, trải qua nhiều vị trí nhưng Hồ Quang Lợi vẫn tự hào nói rằng mình chỉ có một nghề duy nhất, đó là nghề báo. Cả đời gắn bó với báo, ăn báo chí, ngủ báo chí, lúc nào cũng có những chuyện về báo chí ở trong đầu, nhà báo Hồ Quang Lợi có rất nhiều trải nghiệm và chiêm nghiệm và chắt lọc ra thành cuốn sách này, để vào đúng thời điểm trọng đại với những người làm báo ông chia sẻ với bạn bè, đồng nghiệp.

Về chủ đề của cuốn sách, nhà báo Hồ Quang Lợi nhấn mạnh: "Nói đến báo chí là nói đến sự thật. Sự thật là là điều thiêng liêng nhất của báo chí. Nếu không có sự thật thì chúng ta không bao giờ biết lẽ phải ở đâu nhưng đôi khi sự thật chưa là lẽ phải.

Bởi có những thứ tưởng như là sự thật nhưng nó lại lừa dối chúng ta. Nếu nhà báo không phân biệt được thì sẽ lừa dối độc giả. Điều đó rất nguy hiểm. Nhà báo muốn bảo vệ được sự thật và lẽ phải thì phải bằng ngọn bút của mình.

Báo chí thực sự có quyền lực nhưng không phải nhà báo tạo ra mà do Nhân dân tin cậy mà nhà báo có quyền lực. Nên các nhà báo phải làm nghề tử tế, tôn trọng sự thật, đứng về lẽ phải thì mới phát huy hết quyền lực cao quý của mình".

Bên cạnh đó, nói đến báo chí là nói đến tính chiến đấu nhưng chiến đấu thôi chưa đủ, báo chí còn là sự nhân văn. Báo chí phải vì con người, tôn trọng con người. Đây là lúc chúng ta cần phải nêu cao hơn nữa tính nhân văn của báo chí chính là điều mà nhà báo Hồ Quang Lợi trăn trở.

"Báo chí phải góp phần nhân lên ngọn lửa nhân văn trong xã hội. Sứ mệnh của nhà báo là phải làm cho niềm tin vào sự thật, niềm tin vào lẽ phải là ánh sáng trong cuộc đời này", ông nhấn mạnh.

Cống hiến đáng trân trọng

Thiếu tướng, Tiến sĩ, Nhà văn Nguyễn Hồng Thái, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, nguyên Tổng biên tập Tạp chí Công an nhân dân, trong bài giới thiệu cuốn sách đã viết: “Sự thật, lẽ phải và ngọn bút” là một cuốn sách nóng hổi tính thời cuộc, sắc sảo kiến giải về văn hóa, câu chữ vừa cẩn trọng vừa bay bổng, thăng hoa vẻ đẹp văn chương.

Cuốn sách càng đọc càng cuốn hút không chỉ bởi những vấn đề thế sự cả trong nước và quốc tế mà câu chuyện báo chí tưởng như đã trở thành kinh điển hàng trăm năm nay, câu chuyện văn hóa tưởng như đã quen thuộc hàng ngàn năm nay, nhưng sao đọc vẫn hấp dẫn, lôi cuốn, mới mẻ và lý thú”.

“Cuốn sách sẽ là một cẩm nang kiến thức chuẩn không chỉ đối với những ai làm nghề báo chí mà còn là địa chỉ trí tuệ để các nhà nghiên cứu văn hóa, quản lý văn hóa, các doanh nhân, các vị lãnh đạo quản lý, hoạch định chính sách phát triển liên quan đến văn hóa - xã hội có thể tham khảo. Những vấn đề lý thú về báo chí trong quyển sách này có thể ví như những công trình nghiên cứu mở toàn diện, sáng giá và sâu rộng nhưng đầy hấp dẫn và thuyết phục…

Ba mệnh đề lớn Sự thật - Lẽ phải - Ngọn bút hàm chứa trong đó suy ngẫm đầy trí tuệ, trách nhiệm của một con người suốt đời theo đuổi nghề báo. “Sự thật, lẽ phải và ngọn bút” là một cuốn sách quý, có thể coi là một cống hiến đáng trân trọng của Hồ Quang Lợi cho báo chí nước nhà”.

Còn nhà văn Bùi Việt Thắng, cây bút phê bình có uy tín của Hội Nhà văn Việt Nam, trong bài “Triều dâng ngọn bút” đã viết: “Đọc "Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút" của Hồ Quang Lợi thấy hiển hiện như dưới thanh thiên bạch nhật tác giả được ông trời phú cho một trí tuệ mẫn tiệp, một tư duy mạch lạc, khúc chiết.

Đáng quý hơn là một nguồn cảm xúc dồi dào, mãnh liệt thấm sâu vào từng con chữ tạo nên bảng giá trị “chữ nghĩa”. Chữ trong tay một người trí tuệ mẫn tiệp và con tim tràn trề cảm xúc là một lợi khí (vũ khí lợi hại)”.

“Bước vào độ tuổi “xưa nay hiếm” như Hồ Quang Lợi, quả thực là một ngọn bút có sức bền. Tôi quý mến phong thái “lão thực” của một nhà báo chân tài. Tôi muốn mượn hình ảnh những ngọn sóng biển (triều dâng) để nói về ngọn bút Hồ Quang Lợi đã có những đóng góp xứng đáng vào nền Báo chí Cách mạng Việt Nam tuổi 100 (1925 - 2025).

Khi nói về “ngọn bút” Hồ Quang Lợi, tôi muốn thẩm sâu vào nghĩa nguyên của từ này chỉ ra phẩm tính của hành động viết báo: viết gì cũng ngọn ngành, cũng ngọn nguồn chân sóng”.